MERKURIO

MERCURIO

Merkuriok ez du eraztunik, ezta sateliterik ere.

Gainazala kraterres osatua da.

Eguzkitik gertuen dagoen planeta da.

Merkuriok eguzkiari bira ematen eta errotazioa egiten egun bat irauten du.

Kristo aurretik 3.000 urte teleskopioekin aurkitu zuten.

Greziarrek lehen Merkuriori goizez Apolo deitzen zioten eta gauez berriz hermes. Pitagoras izeneko gizon batek, argitu zuen goizez naiz gauez berdina zela.

179ºC goizen eta (gauean 183ºC eta 427ºC artean)

Ez dago bizitza, ehunka km-ko diametroa, luzena 350km-koa

6.083x10¹⁰

bolumena

0.056 Lur

3.022x10²³ kg

Masa

0.055 Lur

Dentsitatea 5.427 g/cm³

Grabitate indarra: 0.38g

JUPITER

JUPITER

ERAZTUNAK

1979. urtean espaziontziak Jupiterren eraztun mehe batzuk aurkitu zituen. Eraztun nagusiak 6.500 km-ko zabalera du.

ZEREZ OSATUTA DAGO

Jupiter gasesko planeta da, batez ere hidrogenoz eta helioz osatuta dago.

JUPITERREN IKURRA

SATELITERIK BADUEN

Sateliteak badaude, 4 satelite daude: Lo, Europa, Ganimede eta Kalisto.

Izenak greziar mitologiatik datozte. Jupiterrek 63 satelite ditu.

JUPITERREN ETA LURRAREN KOMPARAZIOA

JUPITERREN MASA

Jupiterrek planetak guztiak batuta baino 2,5 masa ahundiagoa dauka, oso handia da.

JUPITERREN KOKAPENA EGUZKI-SISTEMAN

Jupiter 5. planeta da eguzki-sisteman.

ZER KOLORE ESATEN ZAIO

Jupiterri planeta gorria deitzen zaio bere kolore gorriarengaitik.

JUPITERREN DAGOEN HAIZEA

500 km/h-ko haizea egiten du Jupiterren inguruan.

JUPITERREKIKO ETA EGUZKIKO DISTANTZIA

Jupiter Eguzkitik 750 milioi kilometrotara dago.

BOLUMENA

Bolumenez Lurra baino 1.317 aldiz haundiagoa da.

NOLA DEITZEN ZAIO

Jupiterri Planeta Gorria deitzen diote argia egiten duelako.

BIZITZARIK BAI?

Ez dago, oxigenoa ez dagoelako, grabitate haundia dagoelako, prezio haundia dagoelako, tenperatura oso otza dagoelako eta haize fuerteengaitik ezin da Jupiterren bizitzarik egon.

GRABITATE INDARRA

Jupiterren ingunuan %214-ko grabitate indarra dago. Adibidez:Zuk 100kg pisatzen badituzu Jupiterren 214kg pisatuko dituzu.

EZAUGARRIAK

1-Jupiter Eguzki-sistemako 5 garren planeta da, sistema horretan dauden gasezko lau erraldoietako bat. Sistemako planetarik handiena da; asko gaitik, Lurrak baino 318 aldiz masa handiagoa du. Oso atmosfera bizia dauka, 140 metro segunduko abiaduran doa. Bere izena erromatarren jankoengatik datorkio.

2-Jupiter aintzinatik ezagutzen da, zeruko objeturik distiratsuenetariko bat baida. Urtean zehar planetarik argitsuena da, Marte eta Artizarrra ezik. 1.610ean Galileok 4 satelite aurkitu zituen: Lo, Europa, Ganimede eta Kalisto.

3-Jupiterren tamaina handiak eragina izan du sistemaren bilakeran: Planeta gehienen orbitak Jupiterren orbitaren planotik gertu daude eta kometa asko periodo laburrenak dira(Halley kometa) bere grabitatzeko indar handiarengaitik.

4-Errotazio-periodoa laburrena du, bira bat 10 ordu baino gutxiagoz osatuz. Errotazio-abiadura handi honen eraginez nabarmenki obalatuta dago. Hego. Hemisferioan ekaitz izugarri handi bat du, orban Gorria, Lurra baino haundiagoa dena.

5-Jupiter planeta gaseosoa da, baina atmosferan jaitsi ahala presioa handitu egiten da, hidrojenoa likido bihurtuz 10.000 kilometroko sakontasunetan. Barnean nukleo solido bat dagoela uste da.

NEPTUNO

NEPTUNO

Guk aukeratu dugun planeta Neptuno da, Eguzki-sistemako zortzigarren planeta, eta Eguzkitik 4.494 milioi km-ra dago. Planeta guztien artetik urrutien dagoena da.

Neptunok hamabi satelite ditu, baina zortzik bakarrik daukate izen ofiziala:

Naiade, Talasa, Despina, Galate, Larisa, Protedo, Triton eta Nereida. Beste sateliteen izenak hauek dira: Psamate, Sao, Neso eta Laomedeia.

Neptunok eraztunak ditu.

Bestalde, hidrogenoz eta helioz osatuta dago.

Neptunon ez dago bizitzarik (bakarrik Lurrean dagoelako).

NEPTUNOREN HAINBAT EZAUGARRI ZENBAKITAN:

TENPERATURA:

Minimoa -223ºC

Batez bestekoa -220ºC

MASA: 1.0243×10²⁶ kg

BOLUMENA: 6.254×10¹³ km³

DIAMETROA: 49.572 km

DENTSITATEA: 1.638 g/cm³

GRABITATE INDARRA: 11,15 m/s² , hau da, 1,14 g

NEPTUNOREN MUGIMENDUAK:

ERROTAZIOA: Neptunok bere ardatzari bira ematen Lurreko 16 ordu eta 7 minutu behar ditu.

TRANSLAZIOA: Eguzkiari bira ematen Lurreko 164 urte 280 egun eta 7 ordu behar ditu.

NEPTUNOREN IKURRA:

NEPTUNOREN AURKIKUNTZA:

J.G. Galle-k aurkitu zuen 1846. urtean, Uranoren ezaugarri orbitalak aztertu ondoren.

BITXIKERIA:

Neptuno gasezko erraldoiak izeneko taldekoa da, Jupiter, Saturno eta Uranorekin batera, eta eraztunak ditu.

MARTE PLANETA

MARTE

Marte eguzkitik hasita laugarren planeta da eguzki-sisteman. Marte eguzkitik batez beste 227.936.637 km-ra dago. Astronomo Greziarrek jarri zioten Marteri izena.

·Martek bi mugimendu ditu: trazlazio igidura eta rotazio igidura. Trazlazioa igidurak 1 urte 321 egun 7h tardatzen du eta rotazio igidurak 24h 37min tardatzen du.

·Martek bi satelite natural ditu: Phobos eta Deimos dira.Txikiak dira eta beraien orbita planetatik oso urbil dago.

·Marte Lurretik 55 milioi km-ra dago.

· Atmosfera: nahiko xumea du. Presioa txikia du Lurrekoarekin konparatuta. Lurrak bezala ozono-geruza bat dauka, 40 km-ko altueran kokatua, baina hark baino 1000 aldiz ozono gutxiago duenez, ezin ditu izpi ultramoreak oztopatu.

·Basaltos izeneko harri batez osatuta dago.

· Marten lau sumendi daude: Arsia Mons, Pavoris Mons, Ascreus Mons eta Olympus Mons mendirik handiena da 25 km gora ditu.

·Oraindik zientzialariek ez dakite Marten bizitzarik dagoen.

·Tenperatura: tenperatura txikiena -87 gradu, batasbestekoa -46 gradu eta handiena 20 gradu.

Bolumena:1.6318x10¹¹ km 0.151 lur

masa: 64.185x10²³ 0.107 kg lur

Dentsitatea: 3.9335 g/cm 

BITXIKERIA: badirudi %1,5 eta 3 bitartean ur dagoela, baina egoera solidoan; hau da, izoztuta. Horregatik ezin da bizia egon Marte planetan.